Jak wejść w stan flow na zawołanie w sporcie
Wprowadzenie do stanu przepływu w sporcie
Stan przepływu, często opisywany jako „bycie w strefie”, to zjawisko psychologiczne charakteryzujące się całkowitym zanurzeniem i skupieniem energii w działaniu. Ten stan zwiększonej koncentracji i przyjemności jest kluczowy dla sportowców chcących osiągnąć optymalny poziom wydajności. Według psychologa Mihaly'ego Csikszentmihalyi, twórcy tego terminu, przepływ ma miejsce, gdy dana osoba jest w pełni zaangażowana w zadanie, doświadczając równowagi między wyzwaniem a poziomem umiejętności.
Psychologiczne korzyści wynikające z wejścia w stan przepływu są ogromne. Sportowcy doświadczający przepływu często zgłaszają zwiększony poziom satysfakcji i spełnienia ze swoich wyników, co może prowadzić do ogólnej poprawy samopoczucia. Ten stan psychiczny sprzyja pozytywnym emocjom, zmniejsza niepokój i promuje poczucie kontroli, a wszystko to jest niezbędne do osiągnięcia sukcesu w zawodach.
Zrozumienie i wykorzystanie stanu przepływu jest niezbędne dla sportowców pragnących zmaksymalizować swój potencjał i podnieść swoje wyniki na nowy poziom.
Teoretyczne podstawy stanu przepływu
Stan przepływu, zgodnie z definicją Mihaly’ego Csíkszentmihályi, to złożone doświadczenie psychologiczne, które pojawia się, gdy jednostka jest głęboko zaangażowana w jakąś czynność, co skutkuje optymalnymi wynikami i osobistą satysfakcją. Teoria przepływu Csíkszentmihályi opiera się na kilku kluczowych konstrukcjach, które zapewniają ramy dla zrozumienia tego zjawiska w różnych kontekstach, zwłaszcza w sporcie.
Csíkszentmihályi’ego Teoria przepływu
Csíkszentmihályi zidentyfikował kilka podstawowych elementów charakteryzujących doświadczenia przepływu. Należą do nich:
- Jasne cele: Zawodnik musi jasno rozumieć, co chcą osiągnąć. W sporcie może to oznaczać znajomość docelowego wyniku, czasu lub techniki.
- Natychmiastowa informacja zwrotna: Sportowcy otrzymują w czasie rzeczywistym informacje o swoich wynikach, co pomaga im odpowiednio dostosować swoje działania.
- Równowaga między wyzwaniem a umiejętnościami: Przepływ ma miejsce, gdy wyzwanie stojące przed zadaniem jest dopasowane do poziomu umiejętności sportowca. Jeśli zadanie jest zbyt łatwe, pojawia się nuda; jeśli będzie zbyt trudne, może pojawić się niepokój.
- Intensywne skupienie się na teraźniejszości: Flow wymaga całkowitej koncentracji i zanurzenia w aktywności, co pozwala sportowcom zignorować czynniki rozpraszające.
- Utrata samoświadomości: Sportowcy często są tak pochłonięci zadaniem, że tracą świadomość siebie, co prowadzi do poczucia jedności z działaniem.
- Zmienione poczucie czasu: Czas może wydawać się zniekształcony, przyspieszając lub zwalniając, gdy sportowiec jest w pełni zaangażowany w chwilę.
Indywidualne różnice w doświadczeniu przepływu
Chociaż ramy teoretyczne ustanowione przez Csíkszentmihályi zapewniają solidną podstawę do zrozumienia przepływu, ważne jest, aby zdać sobie sprawę, że doświadczenie przepływu może znacznie różnić się u poszczególnych osób. Czynniki takie jak cechy osobowości, przeszłe doświadczenia i konkretny uprawiany sport mogą mieć wpływ na postrzeganie i osiąganie przepływu.
Na przykład niektórzy sportowcy radzą sobie świetnie w sytuacjach wymagających dużej presji i mogą odczuwać przepływ energii w krytycznych momentach zawodów, podczas gdy inni mogą być przez tę presję paraliżowani.
Flow na zawołanie dzięki kotwiczeniu
Nie wiem dlaczego, ale przyjęło się, że stan Flow to stan, który występuje rzadko, a co gorsze - nie wiadomo kiedy i skąd. My natomiast możemy coś z tym zrobić. Wystarczy, że zakotwiczymy wcześniej pożądany stan.
Co musisz przygotować przed procesem?
Do skutecznego zakotwiczenia stanu flow musisz:
- Wiedzieć, co czujesz, kiedy jesteś we flow (to może być zarówno przyjemność, jak i np. gniew. Po prostu odpowiedz na pytanie - co czujesz, kiedy osiągasz najlepsze wyniki?)
- Zastanowić się, jakim słowem i gestem chcesz wywołać ten stan. Każdy sport jest inny, więc jeśli chcesz wywołać konkretny stan psychiczny i fizyczny, musisz dostosować gest i słowo do swojego sportu.
Np. kiedy biegasz na 100m, Twoją kotwicą może być klepnięcie się przed wejściem w bloki dwa razy po twarzy i powiedzenie 3 razy “wchodzę we flow”. Pamiętaj, że najważniejsze jest to, że musi to rezonować z Tobą!
Nie próbuj, żeby to było idealne - dopiero będziesz to testować w praktyce i sprawdzisz, co można dodać lub odjąć. Jeśli jednak kompletnie nie wiesz - napisz do mnie (mój mail: jareq.ozga@gmail.com) i Ci pomogę.
Zakładając, że wybrałeś już słowa i gest do zakotwiczenia - przejdźmy dalej.
Zakotwiczenie stanu przepływu w praktyce.
Krok 1: Wejdź w stan transu
Użyj dowolnej metody. Chodzi o to, żeby się rozluźnić i uzyskać dostęp do podświadomości.
Krok 2: Zwizualizuj sobie to, w którym momencie chcesz wejść we flow
Jeśli jesteś bokserem, to możesz rozpocząć od wizualizacji wchodzenia na ring (oczywiście ze wszystkimi zasadami wizualizacji) i dopiero na ringu zatrzymać się i przeprowadzić procedurę wejścia we flow.
Krok 3: Przywołaj to, co chcesz czuć
Jeśli we flow, czujesz gniew - to jest ten czas, żebyś w wizualizacji przywołał ten gniew i faktycznie go poczuł, jak najmocniej i jak najpełniej. Jeśli we flow czujesz spokój i opanowanie - poczuj to.
Krok 4: Podkręć to, co chcesz czuć
Dlaczego by nie podkręcić tego, co czujesz, żeby jeszcze lepsze rezultaty osiągać?
Możesz użyć do tego sugestii: np. “z każdą sekundą czuję ____ coraz bardziej i bardziej”. A możesz do tego użyć wizualnych dopalaczy: np. wizualizujesz sobie pokrętło, które powoli podkręcasz i używasz sugestii: “czuję ____ coraz bardziej i bardziej”
Tutaj tylko Twoja wyobraźnia Cię ogranicza.
Krok 5: Zakotwicz to uczucie
Kiedy już czujesz, że to właśnie to uczucie, które chcesz mieć, czas to zakotwiczyć. Użyj wcześniej wybranej kotwicy (np. fizycznej i słownej) i powtórz to kilka razy mówiąc tak:
“Od teraz, za każdym razem, kiedy tylko będę chciał wejść w stan flow i poczuć to niesamowite uczucie _______, wystarczy, że zrobię _______ i powiem do siebie _______ a automatycznie i z ogromną energią wejdę w ten ______ stan fizyczny, psychiczny i emocjonalny”
Oczywiście, to też jest sugestia i możesz ją dostosować do siebie, swojego przypadku i swojego celu. Baw się tym i używaj tego, co czujesz, że jest dla Ciebie odpowiednie. Pamiętaj, że tutaj chodzi o czucie tego, a nie o racjonalność.
W tym kroku najważniejsze jest to, żebyś zrobił w wizualizacji to, co mówisz w tej długiej sugestii i faktycznie to poczuł. Wtedy będzie działać w realnym świecie. Czyli że faktycznie wizualizujesz sobie tę scenę, gdzie wychodzisz na ten przykładowy ring, i wtedy, kiedy chcesz mówisz do siebie np. “wchodzę we flow; wchodzę we flow; wchodzę we flow” i bijesz się 3 razy rękawicą po policzku.
Krok 6: Powtórz proces w wizualizacji kilka razy i wyjdź z transu
Powtórz ten proces kilka razy. Pamiętaj, że najważniejsze jest, że musisz to czuć. A kiedy to już zrobisz, po prostu wyjdź z transu np. po prostu skupiając się na oddechu i spokojnie odliczając od 10 do 0.
Krok 7: Przetestuj w praktyce i najważniejsze - pozwól sobie to czuć
Krok, na którym nam zależy najbardziej, bo robimy to wszystko, żeby w praktyce osiągać więcej. Przy najbliżej więc okazji, przetestuj więc swoją kotwicę, jaką wybrałeś, i sprawdź, jak działa w praktyce.
Nie zapominaj o jednym - pozwól po prostu sobie to poczuć. Niech to będzie dla Ciebie naturalne, że wchodzisz we flow z taką łatwością.
Udanych testów.
Jeśli chcesz wejść na wyższy poziom w sporcie, dołącz do Akademii Olimpijczyków za Free: